هر نظام اقتصادی به نوعی نیازمند برنامه ریزی می باشد. در واقع برنامه ریزی اقتصادی یک عمل هماهنگ مطابق با اهداف و نیازهای یک جامعه است. دستیابی به اهداف و آمال اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در گرو شناسایی ابزارها و امکانات و همچنین کلیه منابع موجود اقتصادی و استفاده از آنها در جهت رسیدن به اهداف کلان و یا خرد و در سطوح ملی یا منطقه ای می باشد و نیاز به کار هماهنگ، مداوم و نیز سازگاری بین اجزای برنامه ریزی در مراحل متعدد تهیه، اجرا، ارزشیابی و نظارت دارد.

بندر امیرآباد در شمال شرقی بهشهر واقع شده که دارای 60 هکتار منطقه ویژه و یک هزار تا دو هزار هکتار منطقه درحال گسترش است که از نظر جغرافیایی دارای وسعت کافی و استعداد منحصر بفرد اقتصادی است و البته در صورت تائید و نهایی شدن طرح تبدیل منطقه ویژه اقتصادی بندر امیرآباد به منطقه آزاد تجاری، این بندر واجد قابلیت های بیشتری خواهد شد. در حال حاضر این بندر با توجه به موقعیت استراتژیکی خود به عنوان حلقه طلائی کریدور بین المللی ترانزیت شمال به جنوب، دسترسی به بازارهای بزرگ کشورهای آسیای مرکزی و ظرفیت تجاری و اقتصادی فراوان، نظیر استخراج منابع انرژی، جایگاه ممتازی در عرصه اقتصادی بین المللی و ملی دارد. اتصال به شبکه ریلی کشور و نزدیکی نسبی به مراکز جمعیتی و بازار مصرف وابسته به آن و نیز امکان دسترسی سریع و آسان از طریق شبکه ریلی به مناطق مرکزی کشور از ویژگی های ممتاز این بندر است. بخش قابل توجه ای از فعالیت های فعلی بندر معطوف به واردات کالاهای مختلف بویژه کالاهای واسطه ای مانند بریکت (ماده اولیه کارخانجات تولید فولاد)، شمش آهن ( جهت ذوب در کارخانجات فولاد)، کک ( جهت استفاده در ذوب کارخانه فولاد)، آهن قراضه ( جهت تبدیل و تولید شمش آهن) و سایر کالاهای مورد نیاز صنایع می باشد اما در سال های اخیر فعالیت های مناسبی در راستای توسعه صادرات برداشته شده است. علیرغم فاصله زیاد حجم واردات یا صادرات، رشد صادرات با افزایش چشمگیری مواجه بوده است به نحوی که میزان کالاهای صادراتی بالغ بر 70% افزایش یافته است. اقلام عمده کالاهای صادراتی عبارتند از: کالاهای کشاورزی مانند سیب زمینی، مرکبات، سیب درختی و... کالاهای مصرفی مانند سنگ کرمیت و ... و کالاهای صنعتی مانند صادرات خودرو که بالغ بر هزار دستگاه خودرو از این بندر به کشورهای مشترک المنافع شوروی سابق صورت پذیرفته است.
همچنین، زمینه های سرمایه گذاری در بندر ویژه در بخش های تولیدی(کارخانه های بزرگ)، احداث ترمینال های تخلیه کالاهای تجاری، احداث مخازن نفتی جهت ترانزیت مواد نفتی، احداث سیلو جهت واردات یا ترانزیت کالاهای فله، سوخت رسانی به کشتی ها، احداث مجتمع های خدماتی، اداری، رفاهی جهت استقرار صنایع، بانک ها، شرکت های بیمه و ... با در نظر قرار گرفتن دو اصل مهم؛ رونق حمل و نقل دریایی و ایجاد اشتغال از سوی سرمایه گذار می باشد.

به دلیل اهمیت ویژه بندر امیرآباد در نظام سیاستگذاری اقتصادی کشور بر طبق مطالب مذکور، شناسایی مشکلات و رفع آن ضروری به نظر می رسد که به مهم ترین آنها اشاره می کنیم:
1- مجموعه منطقه ویژه اقتصادی بندر امیرآباد از نظر زمین شناسی بندری با توجیه ضعیفی همراه است و در آینده با مشکلات بزرگی به واسطه رسوب گذاری جریان های طبیعی ماسه‌های غرب به شرق دریاچه خزر مواجه خواهد شد. موجودیت بندر امیرآباد در مرحله طراحی، اجرا و بهره برداری، توجهی به خواست جامعه محلی و حساسیت های زیست محیطی در اطراف خود نداشته و ندارد.
2- با توجه به وجود اراضی شیلات در داخل منطقه ویژه و در صورت فنس کشی کامل اراضی منطقه ویژه، فعالیت این منطقه با وجود شیلات در این اراضی دچار مشکلاتی هم برای شیلات و هم برای منطقه ویژه خواهد شد. ورود و خروج کالا و اشخاص در داخل اراضی منطقه ویژه تابع مقررات خاص و با نظارت گمرک خواهد بود که با توجه به نوع فعالیت شیلات این موضوع سبب اختلالاتی خواهد شد که می طلبد از سوی مقامات ذیربط ارشد استانی ترتیبی اتخاذ گردد تا مشکل فوق مرتفع گردد.
3- از آنجایی که طرح های سرمایه گذاری در منطقه ویژه نیاز به سرمایه گذاری عظیمی جهت راه اندازی طرح ها دارد و با عنایت به اینکه تامین صد درصد هزینه ها از طرف شرکت های سرمایه گذار امکان پذیر نخواهد بود. طبعاً می باید بخش عمده ای از این هزینه ها از طرف بانک ها تامین گردد. مشکلاتی از قبیل عدم تخصیص اعتبار مناسب، عدم تامین وثیقه، ... موجب گردیده است که سرمایه لازم جهت ادامه سرمایه گذاری ها فراهم نگردد.


4- با توجه به اینکه یکی از موارد مورد نیاز هر بندری احداث پایانه های حمل و نقل زمینی می باشد، متاسفانه به دلیل دخالت واعمال نفوذ برخی افراد که منافع خود را در عدم احداث پایانه می بینند و پس از گذشت 7 سال از شروع فعالیت بندر اقدامات لازم از طرف اداره کل پایانه ها و حمل و نقل استان جهت احداث پایانه در این بندر بعمل نیامده است. احداث پایانه موجب ایجاد رقابت سالم جهت حمل کالاهای وارده به بندر به سایر نقاط کشور خواهد شد و از این طریق حمل کالاهای تخلیه و بارگیری شده به بندر مطابق رضایت اربابان رجوع انجام خواهد پذیرفت.
5- یکی از عوامل اصلی توسعه هر بندری راه های دسترسی و یا اصطلاحاً پسکرانه آن بندر می باشد. وضعیت فعلی راه های دسترسی به حدی نامناسب است که کلیه سرمایه گذاران داخلی و خارجی به محض عبور از چنین راه هایی به مشکلات ناشی از حمل کالاهای مربوط به خود واقف و این موضوع به عنوان یکی از مشکلات بندر معرفی می نمایند. علیرغم اینکه بندر راساً مبادرت به احداث بزرگراهی بطول 12 کیلومتر در اراضی بندری نموده است، متاسفانه پس از گذشت سال ها اجرای پروژه احداث بزرگراه رستم کلا متوقف مانده است.
از اینرو، به دلیل اهمیت خاص استراتژیکی و اقتصادی بندر در سطح ملی و بین المللی، ضروری است که سیاستگذاران و مسئولین ملی و استانی، نگاهی ویژه برای رفع مشکلات فوق داشته باشند و سیاستگذاری مناسب در این زمینه اتخاذ نمایند.

وحید آرایی – دانشجوی دکتری علوم سیاسی داتشگاه تهران